“Kijken”, adviseerde een VVD lid van de gemeenteraad. Hij doelde op de twee afleveringen van het programma Radar met als alarmerende titel “De woningnoodramp’. Hij raadde aan te kijken omdat hij het zo’n geweldig goed programma vond. Kennelijk kon de inhoud zijn goedkeuring wegdragen.
Ik volgde zijn advies op. Twee maal drie kwartier kwamen beleidsmakers, belangenbehartigers, deskundigen, bouwers, bewoners, woningzoekenden en wanhopigen in beeld. Weinig nationale politici en vrijwel geen gemeentebestuurders. Het was juist iemand uit de laatste categorie die mij had aangeraden het programma te zien. Dat deed ik. En ik probeerde naar de uitzending te kijken met in het voorhoofd: “Wat kunnen wij hier van leren in Gooise Meren?” Een poging.
In de eerste plaats: de woningnoodramp is werkelijkheid. Het tekort aan woningen is groot. In absolute zin: er wordt te weinig gebouwd; en in kwalitatieve zin: de markt zit op slot voor starters en middeninkomens.
In de tweede plaats: de woningnoodramp is niet een natuurramp als een vulkaanuitbarsting of tsunami. De huidige crisis is ‘man made’, het resultaat van beleid, onkunde, moedwil of een combinatie daarvan. Uitspraken in de uitzending: “Minister Ollongren wil de markt de markt laten”; “Minister Blok zette de woningcorporaties buiten spel zetten bij huizen in de middenhuur”; “de impact van de verhuurdersheffing heeft rampzalig uitgepakt” en “we zien uitwassen waarbij de beleggingswereld de woningen in het middenverhuur domineert”.
Kortom: de uitzendingen toonden aan dat het beleid op nationaal, provinciaal en gemeentelijk niveau nadelig heeft uitgepakt voor starters en mensen met een middeninkomen.
Ik bekeek de uitzendingen en vroeg mij af wat de impact van het lokale Gooise Meren beleid is geweest en – vooral – wat er moet gebeuren om via gerichte beleidsmaatregelen kansen te bieden aan starters en mensen met middeninkomens in deze gemeente.
Een persoonlijke noot: ik werk als invaller in het basisonderwijs in deze regio en kan vast stellen dat een groot deel van mijn collega’s elke morgen van buiten de regio komt. “Het is voor mij onbetaalbaar hier”, zeggen ze vrijwel unaniem. En dus reizen zij elke dag uit Leusden, Almere en verder weg. Voor hen zijn hier in Gooise Meren geen betaalbare woningen.
En de nieuwbouw dan? Nieuwbouw is uitkomst van beleid. Het verreweg grootste project binnen de gemeente was het KNSF terrein bij Muiden. Nul-komma-nul woning van de meer dan 1300 woningen is gebouwd in de sociale sector of voor middeninkomens. Een beleidskeuze. Meer recent: nog te bouwen in haven van Muiden: idem. Bredius dan? De meest minimale versie werd gekozen. Zelfde verhaal voor Bussum en Naarden. De opmerking in de Radar uitzending “We bouwen vooral in het duurdere segment” geldt in extremis voor Gooise Meren. Alleen de nieuwbouw bij Crailo biedt enig soelaas, maar dat is dan vooral dank zij het duwen en sjorren van de gemeente Hilversum.
De uitzendingen van Radar boden ook enig perspectief: “zoek naar nieuwe woonvormen”, “bouw voor ouderen die nu in huizen van enorme omvang wonen”, “zoek oplossingen via ‘inbouw’, “stap af van de idee van steeds groter wonen”. “Het ís mogelijk”, concludeerde de voormalig burgemeester van Eindhoven.
Die laatste opmerking moet ook de VVD collega – die ons aanraadde beide uitzendingen te bekijken – hebben aangesproken: “Het ís mogelijk”. Zeker: het is mogelijk om via andere keuzes, via overheidsinvesteringen, via intensief onderzoeken en via proactief beleid woonkansen te bieden aan mensen die hier werken, aan jongeren die hier willen blijven wonen, aan ouderen die comfortabel kleiner willen wonen. Wonen op maat en wonen voor elke portemonnee moet mogelijk zijn. Wanneer dat niet mogelijk is, is dat vooral het resultaat van gemaakte keuzes, of het vermijden van keuzes. Laat dat in Gooise Meren niet gebeuren maar laten we 2020 het jaar maken van nieuwe woonkansen voor iedereen. En nog bedankt voor de kijktip.
