De Canadese psycholoog Steven Pinker (1954) zegt in de Volkskrant (27-11) dat je meningen niet mag vermengen met feiten. Dat idee kwam op na de Verlichting, vooral bij goedopgeleiden, terwijl dit niet de manier is waarop mensen van nature denken. Men denkt vaak intuïtief. “Maatschappelijke rationaliteit kan slechts tot stand komen, door een geheel van instituties die elkaar controleren en corrigeren, zoals politiek, de wetenschap, de vrije media en de rechtspraak.” Daar zeg je me wat, want juist daar ontbreekt het de laatste jaren aan. Daarom is het vertrouwen in die instituties ook afgenomen. In Ons betere ik betoogde Pinker dat de mens steeds vreedzamer wordt. Is dat zo? In zijn laatste boek Rationaliteit komt hij met suggesties hoe we onze gepolariseerde samenleving bij elkaar kunnen brengen. Mensen moeten niet redeneren vanuit anekdotes. Het is jammer dat er niet één ding is om irrationaliteit te bestrijden. “Belangrijk zijn verantwoordelijke journalistiek, vrij onderzoek in de academische wereld, een open debat in de politiek,” betoogt Pinker. Beter onderwijs staat aan de basis van dit alles. We kunnen het niet vaak genoeg opschrijven.
